SZKOLENIA BHP - ORSO BHP

Szkolenia wstępne oraz okresowe z zakresu BHP

Podstawy prawne

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – [1].

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) – [2].

Wymagania

1. Art. 2373§ 1 Kodeksu pracy

Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. Art. 2373 § 2 Kodeksu pracy

Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

3. Art. 2373 § 21 Kodeksu pracy

Pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane.

4. Art. 2373§ 3 Kodeksu pracy

Szkolenia odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

5. Art. 2374 Kodeksu pracy

§ 1. Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.

§ 3. Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

6. Art. 2375 Kodeksu pracy

Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, zakres tego szkolenia, wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia, sposób dokumentowania szkolenia oraz przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być zwolnieni z określonych rodzajów szkolenia.

Rodzaje i formy szkolenia.

Szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy obejmują:

szkolenie wstępne;
szkolenie okresowe.

Szkolenie wstępne

Szkolenie wstępne złożone jest z:

szkolenia wstępnego ogólnego, zwanego instruktażem ogólnym;
szkolenia wstępnego na stanowisku pracy, zwanego instruktażem stanowiskowym.

Jak wygląda instruktaż ogólny?

Instruktaż ogólny powinien zapoznać uczestników szkolenia z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w [1], w układach zbiorowych pracy i w regulaminach pracy, z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy oraz z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Instruktaż ogólny przechodzą przed rozpoczęciem pracy w danym zakładzie pracy wszyscy nowo zatrudniani pracownicy, a także studenci odbywający praktyki studenckie oraz uczniowie szkół zawodowych odbywający praktyczną naukę zawodu. Jeżeli instruktaż ogólny odbywają osoby po raz pierwszy podejmujące pracę związaną z kierowaniem pracownikami, wówczas program szkolenia należy dostosować do odpowiedzialności i obowiązków z zakresu bhp. Instruktaż ten prowadzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy lub osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby. Ponadto pracodawca wykonujący zadania służby bhp w firmie może sam prowadzić instruktaż ogólny lub wyznaczony przez pracodawcę pracownik posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniający właściwą realizację instruktażu. Taki pracownik musi posiadać aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bhp. Zgodnie z ramowym programem, stanowiącym załącznik nr 1 do [2], instruktaż ogólny powinien trwać nie krócej niż 3 godziny.

Jak wygląda instruktaż stanowiskowy?

Instruktaż stanowiskowy powinien zapoznać uczestników szkolenia z zagrożeniami występującymi na określonym stanowisku pracy, sposobami ochrony przed zagrożeniami oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tym stanowisku. Instruktaż stanowiskowy umożliwia tym osobom uzyskanie wiadomości i praktycznych umiejętności z zakresu bezpiecznego wykonywania pracy oraz podstawowych wiadomości o zagrożeniach wypadkowych i zdrowotnych, występujących na danym stanowisku pracy i jego najbliższym otoczeniu. Instruktaż stanowiskowy powinni przejść przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:

pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych oraz innych, na których występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, niebezpiecznych i uciążliwych;

pracownicy przenoszeni na stanowiska, na których występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, niebezpiecznych i uciążliwych;

uczniowie odbywający praktyczna naukę zawodu oraz studenci odbywający praktyki studenckie. Jeżeli pracownik wykonuje zadania na różnych stanowiskach, wówczas szkolenie powinno uwzględniać wszystkie rodzaje prac należących do zakresu obowiązków pracownika.

Instruktaż stanowiskowy przeprowadza osoba kierująca pracownikami, (np. mistrz, brygadzista, kierownik działu) wyznaczona przez pracodawcę lub pracodawca, jeżeli te osoby posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

Czas trwania instruktażu stanowiskowego, zgodnie z ramowym programem, nie powinien być krótszy niż 8 godzin, czas ten powinien być uzależniony od przygotowania zawodowego pracownika instruowanego, dotychczasowego stażu pracy oraz rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku, na którym pracownik ma być zatrudniony.

Czas trwania instruktażu stanowiskowego dla pracowników administracyjno-biurowych zatrudnionych przy monitorach ekranowych obejmuje 2 godziny.

Instruktaż stanowiskowy kończy się sprawdzianem wiadomości i umiejętności z zakresu wykonywania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy – stanowi to podstawę do dopuszczenia pracownika do samodzielnego wykonywania pracy na określonym stanowisku.

Potwierdzeniem odbycia szkolenia wstępnego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy jest karta szkolenia, na której pracownik potwierdza odbycie instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego. Kartę przechowuje się w aktach osobowych pracownika.

Szkolenie okresowe

Szkolenie okresowe ma na celu aktualizację i ugruntowanie wiedzy i umiejętności w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zaznajomienie uczestników szkolenia z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie.

Szkolenie okresowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych przeprowadza się w formie instruktażu, nie rzadziej niż raz na 3 lata, a na stanowiskach robotniczych, na których występują szczególnie duże zagrożenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników, nie rzadziej niż raz w roku.

Szkolenie okresowe osób wymienionych w § 14 ust. 2 pkt 1 (osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami, a w szczególności kierownicy, mistrzowie, brygadziści) i § 14 ust. 2 pkt 3-4 [2] (pracownicy inżynieryjno – techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji, pracownicy służby bhp i inne osoby wykonujące zadania tej służby) powinno być przeprowadzane w formie kursu, seminarium lub samokształcenia kierowanego nie rzadziej niż raz na 5 lat, a w przypadku pracowników administracyjno-biurowych nie rzadziej niż raz na 6 lat.

Pracodawca ustala, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, częstotliwość i czas trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych stanowiskach, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania prac na tych stanowiskach.

Pierwsze szkolenie okresowe osób zatrudnionych na stanowiskach wymienionych w § 14 ust. 2 pkt 1 [2] przeprowadza się w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach, natomiast osób zatrudnionych na stanowiskach wymienionych w § 14 ust. 2 pkt 2-5 [2], w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach.

Kto może być zwolniony ze szkolenia okresowego?

Osoba, która przedłoży aktualne zaświadczenie o odbyciu takiego kursu u innego pracodawcy;
Osoba, która odbyła w tym okresie szkolenie okresowe dla innego stanowiska pracy (o takim samym zakresie tematycznym szkolenia);
Osoba, która ukończyła w tym okresie szkolenie, dokształcanie lub doskonalenie zawodowe związane z nauką zawodu, przyuczeniem do zawodu albo podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, uwzględniającego program szkolenia okresowego wymagany dla określonego stanowiska pracy. Ukończenie pomiędzy szkoleniami okresowymi szkolenia, dokształcenia lub doskonalenia zawodowego, uwzględniającego program szkolenia okresowego wymaganego dla danego stanowiska pracy, jest równoznaczne z odbyciem takiego szkolenia (§ 17 [2]).

Dokumentacja szkoleń bhp

Szkolenie okresowe kończy się egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez uczestnika szkolenia wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Egzamin przeprowadza komisja powołana przez organizatora szkolenia, tj. pracodawcę lub firmę zewnętrzna prowadząca takie szkolenie. Taka konieczność doprecyzowania istniejących przepisów związana jest z coraz powszechniejszym stosowaniem do przeprowadzenia szkolenia okresowego formy samokształcenia kierowanego przy wykorzystaniu Internetu bez bezpośredniego kontaktu uczestnika szkolenia z komisja egzaminacyjną powołaną przez organizatora szkolenia. Taka forma egzaminu uniemożliwiała ocenę rzeczywistych efektów szkolenia. Organizator szkolenia potwierdza odbycie szkolenia okresowego wydając zaświadczenie. Odpis zaświadczenia należy przechowywać w aktach osobowych pracownika.